درباره چهارشنبه سوری در دین اسلام بیشتر بدانید!

باتوجه به نزدیک شدن به ایام چهارشنبه سوری یا بهتره بگیم چهارشنبه سوزی مطلبی زیبا در این باره برای شما آماده کرده ایم تا با چهارشنبه سوری در دین اسلام بیشتر آشنا بشوید.چهار شنبه سوری یکی از جشن های ما ایرانیان است که هر ساله در آخرین چهارشنبه سال برگزار می شود.

فرهنگ باستانی و یا همان سنت آباء و اجدادی، باورها و رفتارهایی اند که نوع انسانها به حفظ و نگهداری آن علاقه مند هستند و سعی می کنند به مانند نیاکان خود به آن باور، عقیده مند باشند و آن رفتار را به مثل قدیمی های خود تکرار کنند.

سخن در این است که آیا تمام این باورها و رفتارهایی که از گذشتگان به ما رسیده است همگی درست هستند و صحیح؟ اگر ثابت شد برخی از این سنت های باستانی خرافه ای بیش نیستند آیا باز هم باید بر آن اسرار ورزید و پا فشرد؟

موضع قرآن کریم در مورد آیین های باستانی

از نظر قرآن کریم اگر سنتی، عقیده و رفتاری که به ارث رسیده است دارای دلیل عقلی و یا نقلی معتبر بود تبعیت از آن صحیح است و روا و اگر اینگونه نبود پیروی از آن مصداق پیروی کورکورانه است که هر انسان عاقلی خود و دیگران را از آن برحذر می دارد.

مبارزه با آیین باستانی بت پرستی

بت پرستان دو دسته بودند. دسته اول که برای بت پرستی خود استدلالی دست و پا می کردند و به زعم خودشان دلیل منطقی می آوردند و دسته دوم  که حرفشان این بود: بت می پرستیم چون پدران ما بت می پرستیدند. قرآن کریم می فرماید وقتی از آنها سوال می شود شما معبود شما کیست؟ جواب می دهند: «نَعْبُدُ أَصْنَامًا فَنَظَلُّ لهََا عَكِفِین‏»؛ بتهایى را پرستش مى‏كنیم و همواره مشغول عبادت آنهاییم و آنگاه که دلیل این کار از آنها پرسیده می شود جواب می دهند: «بَلْ وَجَدْنَا ءَابَاءَنَا كَذَالِكَ یَفْعَلُونَ»؛ چون پدران ما این کار را می کردند ما نیز از آنها پیروی کرده و راهشان را ادامه می دهیم.(شعراء/ 70- 74)

خلاصه دلیل بت پرستی شان این بود: چون بت پرستی یکی از آیین های باستانی ماست بنابراین ما باید آن را حفظ کرده و در آنجام آن کوتاهی نکنیم.

موضع قرآن کریم در برابر این سنت آباء و اجدادی

خداوند در پاسخ به ادعای این گروه ابتدا از آنها دلیل می خواهد می فرماید: «أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقینَ» آیا خداى دیگرى جز خداوند هست؟ بگو: اگر راست مى‏گویید، دلیلتان را بیاورید.(64/نمل)

جنس این دلیل را هم شرح می دهد تا کسی گمان نکند هر چیزی را می توان به عنوان دلیل ارائه کرد و آن را پشتوانه حفظ فرهنگ باستانی قرار داد. بر همین اساس بود که به مدافعان آیین بت پرستی فرمود: «ائْتُونىِ بِكِتَابٍ مِّن قَبْلِ هَذَا أَوْ أَثَرَةٍ مِّنْ عِلْمٍ إِن كُنتُمْ صَادِقِین‏»؛ اگر راست مى‏گویید، براى من از كتابهاى آسمانى قبل از قرآن دلیلى بیاورید كه دلالت كند بر اینكه خدایان شما در خلقتِ قسمتى از آسمانها و یا خلقتِ قسمتى از زمین شركت دارند (دلیل نقلی معتبر) و اگر از كتابى آسمانى نمى‏آورید، حداقل یک دلیل علمى (عقلی معتبر) بیاورید كه این ادعاى شما را اثبات كند. (4/احقاف)

أَوَ لَوْ كانَ آباؤُهُمْ لا یَعْقِلُونَ شَیْئاً وَ لا یَهْتَدُونَ » این چه منطقی است؟! صرف سنت بودن یک کاری که نمی شود دلیل بر درستی آن. اگر پدران شما بر اساس هوا وهوس تصمیمی گرفتند و کاری را سنت کردند آیا باز هم بر خود لازم می دانید که آن را ادامه بدهید؟! آیا این مصداق تقلید کورکورانه نیست؟

دلیل منطقی از نظر قرآن

از توضیحی که قرآن در باره «دلیل منطقی» می دهد روشن می شود که دلیل یا باید نقلی معتبر باشد (آیه و یا روایتی معتبر) و یا عقلی مستدل (استدلال و برهان عقلی) و یا ترکیبی از این دو. اگر غیر از این بود آن فکر و یا عمل می شود باطل و خرافه؛ ترویج آن هم می شود خرافه گری و چون حرفی که مشرکان زدند نه دلیل عقلی بود و نه دلیل نقلی از این رو خداوند متعال سخن آنها را نپذیرفته و کار آنها را یک تقلید کورکورانه از یک فرهنگ و سنت بی دلیل پدرانشان می خواند:

در آیه 170 بقره آمده است: و هنگامى كه به آنان [كه آلوده به شركند] گفته می شود: از آن دینی که خدا نازل كرده پیروى كنید؛ پاسخ منفی می دهند و می گویند: ما از آیینى كه پدرانمان را بر آن یافتیم، پیروى مى‏كنیم. قرآن بلافاصله این منطق خرافى و تقلید كوركورانه از نیاكان را با عبارتی كوتاه و رسا محكوم مى‏كند و می فرماید: «أَوَ لَوْ كانَ آباؤُهُمْ لا یَعْقِلُونَ شَیْئاً وَ لا یَهْتَدُونَ » این چه منطقی است؟! صرف سنت بودن یک کاری که نمی شود دلیل بر درستی آن. اگر پدران شما بر اساس هوا وهوس تصمیمی گرفتند و کاری را سنت کردند آیا باز هم بر خود لازم می دانید که آن را ادامه بدهید؟! آیا این مصداق تقلید کورکورانه نیست؟

قرآن مجید در موارد بسیارى پیروى و تعصب كوركورانه از نیاكان را شدیدا مذمت كرده است و این منطق را كه انسان چشم و گوش بسته از پدران خود پیروى كند كاملا مردود مى‏شناسد.

اصولا پیروى از پیشینیان اگر به این صورت باشد كه انسان عقل و فكر خود را دربست در اختیار آنها بگذارد، نتیجه‏اى جز عقبگرد و ارتجاع نخواهد داشت، چرا كه معمولا نسلهاى بعد از نسلهاى پیشین با تجربه‏تر و از نظر علمی پیشرفته ترند.

ولى متاسفانه این طرز فكر جاهلى هنوز در میان بسیارى از افراد و ملتها حكومت مى‏كند كه یك مشت آداب و سنن خرافى را به عنوان اینكه «آثار پیشینیان» است بدون چون و چرا مى‏پذیرند و لفافه‏هاى فریبنده‏اى همچون حفظ ملیت و فرهنگ باستانی و ... را بر آن مى‏پوشانند که این طرز فكر یكى از عوامل بسیار مؤثر انتقال خرافات از نسلى به نسل دیگر است.

البته هیچ مانعى ندارد كه نسلهاى آینده آداب و سنن گذشتگان را مورد تحلیل و بررسى قرار دهند، آنچه با «عقل» و «نقل» سازگار است با نهایت احترام حفظ كنند و به ترویج آن بپردازند و آنچه که خرافه و موهوم و بى اساس است دور بریزند و از رواج آن که در حقیقت ترویج خرافه گری است جلوگیری کنند.

چهار شنبه سوری

از آن جا که چهارشنبه سوری از دیرباز در بین مردم بوده است و در قدیم یک جشن ملی به حساب می آمد امروزه نیز این جشن مانند سنت قدیم برگزار می شود.اصل این جشن هیچ وجوهی به جشن های زرتشیان و دیگر دین ها ندارد.در واقع در تاریخ این جشن هدف دور هم جمع شدن و پریدن از روی آتش است.نه به آن معنی که آتش را بپرستیم.همانطور که می دانید ایرانیان از دیر باز جشن های فراوانی داشته اند.یکی از این جشن ها , جشن چهارشنبه سوری می باشد که در آن خیل عظیمی از مردم با آتش درست کردن و پریدن از روی آن خود را برای سال نو آماده می کنند.در قدیم این مسئله نشان گر آن بود که با پریدن از روی آتش بدی های ما در طی سال روی آتش ریخته و آتش آن را می سوزاند.(به نقل از کتب فارسی) که این سندی نقلی و معتبر دارد و چهارشنبه سوری از لحاظ دین مبارک اسلام هیچ اشکالی ندارد و عملی مباح به حساب می آید.

نتیجه

هر عقیده و آداب و سنتی که از گذشته به ما رسیده است قابل احترام است.باید توجه داشته باشیم که عده ای از سنت های دیرباز خرافه بوده اما عده ای از جشن های دیرباز مانند نوروز که برای ورود بهار و عمو نوروز بودند نیز خرافه بودند اما با توجه به زمان شکلی دیگر به خود گرفتند و مانند جشن های دیگر برگزار شدند.چهارشنبه هیچ دلیلی جز جمع شدن در کنار یکدیگر ندارد و هر کس که چهارشنبه سوری را مسئله خرافه می داند کاملا در اشتباه است.بهتر است به منابع رجوع کنیم.

منبع:سایت مذهبی یارگمنام،تبیان